Poniższe zestawienie dotyczące składek przedstawia podstawowe informację dla osób prowadzących działalność gospodarczą lub będącymi wspólnikami spółki cywilnej.
Rodzaje składek
Składki odprowadzane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych są nierozłącznym elementem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej. Do ZUS odprowadzamy składki na ubezpieczenia społeczne, fundusz pracy, fundusz solidarnościowy oraz składkę zdrowotną.
Składka społeczna
Pod pojęciem składek społecznych opłacamy składki obowiązkowe:
ubezpieczenie emerytalne,
ubezpieczenie rentowe,
ubezpieczenie wypadkowe.
Dodatkowo opłacamy składki na ubezpieczenie chorobowe, które są składkami dobrowolnymi.
Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy
Są kolejnymi składkami obowiązkowo opłacanym przez przedsiębiorcę. Istnieje jednak możliwość nieopłacania ich, jeśli korzystamy z ulg przewidzianych przez ZUS.
Składka zdrowotna
Wysokość składki zdrowotnej jest zależna od wysokości osiąganego dochodu oraz formy opodatkowania podatkiem dochodowym. Roczne rozliczenie odbywa się w deklaracji za miesiąc kwiecień każdego roku. Dopłata za ewentualne różnice przypada na miesiąc maj, a zwrot nadpłaty występuje po złożeniu wniosku o zwrot nadpłaty na platformie cyfrowej PUE ZUS.
Zasady ogólne
Wysokość składki zdrowotnej jest zależna od uzyskanego dochodu i wynosi ona 9%. Opłacana miesięczna składka z tytułu ubezpieczeń zdrowotnych jest obliczana na podstawie osiągniętego dochodu w danym roku podatkowym. Ze względu na przesunięcie rozliczenia podatkowego oraz składkowego dochód osiągnięty za dany miesiąc jest opłacany z dwumiesięcznym przesunięciem.
Przykład 1:
Dochód osiągnięty od początku roku podatkowego w kwietniu wyniósł 27 tysięcy, za miesiąc kwiecień dochód wyniósł 6 tysięcy złotych. Składka zdrowotna za dochód z kwietnia wynosi 540 zł, jest ona wykazana w deklaracji za miesiąc maj, a termin płatności składek przypada w miesiącu czerwcu.Może również wystąpić sytuacja, kiedy w danym miesiącu występuje strata. W takim przypadku przedsiębiorca odprowadza minimalną składkę zdrowotną.
Przykład 2:
Dochód osiągnięty od początku roku podatkowego w maju wyniósł 26 tysięcy, za miesiąc maj strata wyniosła tysiąc złotych. Składka zdrowotna za dochód z maja nie jest obliczana procentowo. Przedsiębiorca musi opłacić minimalną składkę zdrowotną, jest ona wykazana w deklaracji za miesiąc czerwiec, a termin płatności składek przypada w miesiącu lipcu.
Opłacona składka zdrowotna nie stanowi kosztu uzyskania przychodu.
Podatek liniowy
Metoda obliczania składki zdrowotnej jest analogiczna jak w przypadku zasad ogólnych. Wysokość składki zdrowotnej wynosi 4,9% osiąganego dochodu. Część opłaconej składki zdrowotnej może stanowić koszt uzyskania przychodu.
Ryczałt
Wysokość opłacanej składki zdrowotnej dla przedsiębiorców opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych zależy od osiąganego przychodu. Przewidziano trzy progi przychodów wynoszące odpowiednio do 60 tysięcy złotych, do 300 tysięcy złotych oraz powyżej 300 tysięcy złotych. Kwota ta jest stała dla danego progu, a wysokość stawki składki zdrowotnej jest obliczana na podstawie osiągniętego przychodu w danym roku. Dla przedsiębiorców, którzy we wcześniejszym roku podatkowym opłacali składki od wyższego progu, mogą odprowadzać wyższe składki.
Termin płatności
Termin płatności dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą jest 20 dzień miesiąca. W przypadku kiedy termin przypada na dzień wolny od pracy, to należy opłacić składki w kolejnym dniu roboczym.
Ulgi dla przedsiębiorcy
Dla niektórych przedsiębiorców są przewidziane ulgi, których celem jest zmniejszenie zobowiązania względem ZUS. Zastosowanie ulgi przez przedsiębiorcę rozpoczynającego działalność ma znaczny wpływ na jego przepływ finansowy.
Ulga na Start
Ulga ta jest przewidziana dla osób otwierających działalność gospodarczą po raz pierwszy oraz dla osób które miały przerwę w prowadzeniu działalności przez ostatnie 5 lat. Osoba chcąca skorzystać z tych składek nie może wykonywać działalności na rzecz byłego pracodawcy, dla którego w obecnym i poprzednim roku kalendarzowym była świadczona praca.
Ulga ta przewiduje możliwość nieopłacania składek społecznych, składek na fundusz pracy oraz fundusz solidarnościowy przez kolejne 6 miesięcy.
Wskazówka:
Dla osób otwierających działalność w trakcie miesiąca, miesiąc otwarcia nie wlicza się w limit 6 miesięcy. Rzeczywista ulga to okres 6 pełnych miesięcy i część miesiąca od otwarcia działalności gospodarczej. Powyższa ulga nie zwalnia z płacenia składki zdrowotnej.
Skorzystanie z Ulgi na start wiąże się z nieotrzymywaniem ewentualnych świadczeń:
zasiłku chorobowego,
świadczenia rehabilitacyjnego,
zasiłku macierzyńskiego,
zasiłku opiekuńczego.
Ponadto okres w trakcie którego nie będą opłacane składki emerytalnie nie będzie uwzględniony przy wyliczaniu świadczenia emerytalnego.
Mały ZUS
Ulga umożliwiająca opłacanie preferencyjnych składek społecznych, składek na fundusz pracy oraz fundusz solidarnościowy przez 24 miesiące. Ulgę tą można wykorzystać po Uldze na start.
Mały ZUS Plus
Mały ZUS Plus jest ulgą przeznaczoną dla przedsiębiorców których przychody z działalności gospodarczej nie przekraczają 120 000 zł oraz w poprzednim roku kalendarzowym mieli aktywną działalność przez minimum 60 dni. Niższe składki można opłacać przez przez maksymalnie 36 miesięcy w przeciągu 60 miesięcy prowadzonej działalności. Do limitu 36 miesięcy wliczane są preferencyjne składki opłacane z tytułu ulgi Mały ZUS.
Zgłoszenie o korzystaniu z ulgi należy przesłać do 31 stycznia, aby w danym roku móc korzystać z ulgi.
Wakacje składkowe
Jest to zwolnienie z opłacania składek społecznych, składek na fundusz pracy oraz fundusz solidarnościowy jednorazowo w ciągu roku. Warunkami na skorzystanie z ulgi jest zatrudnianie mniej niż 10 osób, nieprowadzenie działalności na rzecz byłego pracodawcy w obecnym oraz poprzednim roku kalendarzowym oraz nie osiągnięto przychodu 2 milionów euro rocznie. Wniosek należy złożyć samodzielnie poprzez portal PUE ZUS. Wniosek należy złożyć w miesiącu poprzedzającym miesiąc za który ma dotyczyć zwolnienie.
Przykład:
Przedsiębiorca planuje wykorzystać wakacje składkowe w miesiącu kwietniu. Wniosek za pomocą platformy należy złożyć w miesiącu marcu. Po otrzymaniu decyzji rozliczenie składek za miesiąc kwiecień będzie pomniejszone o kwotę zwolnienia skutkując mniejszym przelewem w maju.Wakacje składkowe są pomocą de minimis. Jeśli przedsiębiorca uzyskał wcześniej pomoc de minimis w maksymalnej kwocie w okresie ostatnich trzech lat, to zwolnienie ze składek mu nie przysługuje.