Podatek VAT jest podatkiem od wartości dodanej, oznacza to, że produkty i usługi objęte tym podatkiem są droższe w zakupie o jego wartość. Stawka podatku jest zależna od rodzaju usługi lub towaru. Podatnikiem VAT jest każda osoba fizyczna oraz każda osoba prawna, lecz nie wszyscy są podatnikami czynnymi.
Podatnik VAT czynny
Podatnikiem VAT czynnym jest każda osoba zarejestrowana w urzędzie jako podatnik czynny. Podatnikami czynnymi są przedsiębiorcy oraz osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, które przekroczyły przychód 200 tysięcy złotych z czynności niepolegających zwolnieniu lub wykonują czynności, które ze swojej natury podlegają pod podatek VAT od pierwszej czynności. Podatnik VAT czynny ma obowiązek składać deklarację oraz ewidencję do Urzędu Skarbowego w której wykazuje podatek VAT naliczony oraz VAT należny.
Podatnik VAT zwolniony
Podatnikiem VAT zwolnionym jest każda osoba dokonująca zakupu produktów lub usług. Nie ma ona prawa odliczenia podatku VAT wykazanego na dokumencie zakupu. Dokonując sprzedaży własnych usług lub towarów nie są zobowiązane do wykazywania stawki podatku oraz kwoty podatku. Jednocześnie nie ma obowiązku składania deklaracji do urzędu.
Deklaracja VAT i plik JPK_V7
Wszyscy podatnicy VAT czynni są zobowiązaniu do składania deklaracji miesięcznych lub kwartalnych oraz do comiesięcznej ewidencji podstawy obliczenia podatku VAT. Deklaracja i ewidencja są przesyłane elektronicznie w pliku JPK_VAT opatrzone odpowiednim podpisem. W deklaracji VAT wykazujemy cały podatek należny z podziałem na zdarzenia oraz podatek naliczony.
VAT należny
VAT należny jest podatkiem wynikającym z np.: dokonanej sprzedaży, importu usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru.
VAT naliczony
VAT naliczony jest podatkiem podlegający odliczeniu wynikający z zakupu środków trwałych oraz pozostałych towarów i usług.
Termin płatności podatku VAT
Termin płatności przypada na 25 w miesiącu następującym po rozliczonym okresie. Np. do 25 sierpnia za deklaracje dotyczącą lipca. Należy pamiętać, jeżeli 25 nie przypada na dzień roboczy, to termin płatności jest przesunięty do kolejnego dnia roboczego.
Biała lista podatników VAT
Biała lista podatników VAT jest wykazem podmiotów zgłoszonych do VAT. Za jej pomocą można wyszukać kontrahenta w celu jego weryfikacji. Można tego dokonać przechodząc do wykazu podatników VAT prowadzonego przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.
MPP - Mechanizm Podzielonej Płatności
Mechanizm Podzielonej Płatności określany również jako split payment jest specjalnym poleceniem płatniczym stosowanym przez czynnych podatników VAT. Mechanizm ten jest dostępny tylko na kontach firmowych. W momencie dokonywania płatności zadeklarowana kwota VAT jest deponowana na subkoncie bankowym. Stosowanie tej procedury jest obowiązkowe dla transakcji powyżej 15 tysięcy złotych brutto, która dotyczy towarów i usług wykazanych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Dla pozostałych transakcji stosowanie mechanizmu jest dobrowolne.
Otrzymując zapłatę z zastosowaniem Mechanizmu Podzielonej Płatności, kwota VAT jest deponowana na rachunku bankowym VAT przypisanym do konta firmowego. Środki zgromadzone na tym koncie mogą posłużyć do zapłaty:
kwoty VAT stosując Mechanizm Podzielonej Płatności,
podatek VAT do Urzędu Skarbowego,
podatek dochodowy do Urzędu Skarbowego,
składki ZUS.
O zwrot zgromadzonych środków na koncie VAT na konto podstawowe można ubiegać się poprzez wystąpienie do Urzędu Skarbowego.
WNT - Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów jest procedurą B2B, pomiędzy podmiotami gospodarczymi zgłoszonymi do VAT-UE. Podatek VAT jest naliczany przez nabywcę zgodnie ze stawką dla danego towaru. Otrzymując fakturę jesteśmy zobowiązani ją wykazać i odprowadzić podatek.
WDT - Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów jest procedurą B2B, pomiędzy podmiotami zgłoszonym do VAT-UE. Podatek VAT rozlicza nabywca w innym kraju UE, a na dokumencie sprzedaży wykazujemy stawkę 0%.
Należy pamiętać, aby zweryfikować nabywcę przed dokonaniem sprzedaży. Można tego dokonać poprzez system VIES prowadzony przez Komisję Europejską.
Import Usług
Usługi świadczone na rzecz podmiotów gospodarczych z innych krajów podlegają opodatkowaniu w zależności od miejsca świadczenia oraz ich rodzaju. Dla usług wykonywanych na terenie Unii Europejskiej ważna jest rejestracja przed dokonaniem pierwszej czynności.
Deklaracja VAT-UE
Dla podatników zarejestrowanych do podatku VAT-UE i dokonujący transakcji wewnątrzwspólnotowych przesyła się dodatkową deklarację z wykazaniem kwot oraz podmiotów. Deklaracje te są składanie miesięcznie niezależnie od deklaracji VAT.
Procedury szczególne
W podatku VAT wprowadzono procedury szczególne, których głównym zadaniem jest ułatwienie obrotu gospodarczego na terenie Unii Europejskiej. Stosowanie poniższych procedur jest dobrowolne.
Procedura SME
Procedura umożliwiająca korzystanie ze zwolnienia z VAT w kraju członkowskim Unii Europejskiej w którym nie posiada się siedziby. Jest to procedura przewidziana dla małych przedsiębiorstw, dla których warunkiem koniecznym jest złożenie zgłoszenia ze wskazaniem krajów członkowskich, w których chce się korzystać ze zwolnienia z VAT. Procedura ta może być stosowana przez przedsiębiorców VAT czynnych i VAT zwolnionych. Przy składaniu zawiadomienia należy mieć na uwadze, że różne kraje wspólnotowe mają różne limity i wymagania, które należy spełnić. Deklaracje o osiągniętych przychodach w ramach procedury SME należy składać kwartalnie.
Procedura VAT-OSS
Procedura umożliwia rejestracje do podatku VAT w danym kraju członkowskim UE w celu sprzedaży towarów lub usług dla konsumentów. Procedura ta pozwala na uproszczenie rozliczenia podatkowego poprzez składanie jednej deklaracji VAT. Należy mieć na uwadze, że dokonując sprzedaży do danego kraju należy stosować lokalną stawkę podatkową.
Procedura VAT-IOSS
Procedura umożliwia rozliczenie podatku VAT sprzedawcom towarów, którzy sprzedają importowane towary spoza Unii Europejskiej. Warunkiem jest, aby sprzedawany towar nie przekraczał wartość 150 euro oraz nie podlegał akcyzie.
Zastosowanie tej procedury przez sprzedawcę jest wygodne dla konsumenta ze względu na brak konieczności samodzielnego opłacania podatku VAT oraz cła.